İzmir Kâtip Çelebi Üniversitesi Hukuk Fakültesi Ceza ve Ceza Muhakemesi Anabilim dalı öğretim üyesi Dr. Öğr. Üyesi Gizem DURSUN ÖZDEMİR, İzmir Ekonomi Üniversitesi Ceza Hukuku Günleri-1 kapsamında 17-18 Mart 2022 tarihlerinde gerçekleşen Yargıtay Ceza Dairesi Kararlarının Değerlendirilmesi Sempozyumu (1. Ceza Dairesi Kararları)’nda 17 Mart 2022 tarihinde gerçekleşen günün son oturumunda “1. CD Kararları Işığında Kasten Öldürme Suçu Bakımından Tasarlama Nitelikli Haline İlişkin Bir Değerlendirme” başlıklı tebliğini sunmuştur. Tebliği kapsamında Yargıtay 1. Ceza Dairesi’nin “E. 2020/3005, K. 2021/12842, T. 28.09.2021” künyeli kararı çerçevesinde TCK m. 82/1-a’da düzenlenen tasarlama nitelikli halini değerlendiren Dr. Öğr. Üyesi Gizem DURSUN ÖZDEMİR, 1. Ceza Dairesi’nin konuya dair çok sayıda kararını da incelemiş ve konu bakımından sorunlu hususların tespitine çalışmıştır.

Kasten öldürme suçunun cezayı ağırlaştıran nitelikli hallerinden biri olarak m. 82/1-a’da “suçun tasarlayarak işlenmesi” düzenlenmiştir. Ancak nitelikli hal hakkında gerek kanunda gerekse gerekçe de başkaca bir açıklama yapılmamış, konu doktrin ve yargı kararlarına bırakılmıştır. Bu çerçevede konuya ilişkin olarak soğukkanlılık ve plan kurma teorileri ile sürülmüştür. Doktrinde genel kabul gören görüş plan kurma teorisi ise de Yargıtay 1. Ceza Dairesi konuya dair yaptığı değerlendirmelerinde her iki teoriyi de dikkate alarak inceleme yapmaktadır. Ancak hukuki bir kavram olmayan “soğukkanlılığın” bir kriter olarak kabul edilmesi, düzenlemenin uygulanması noktasında sorun teşkil edebilmektedir. Özellikle soğukkanlılık teorisinin dikkate alınmasından kaynaklanan; suçun şarta bağlı olmaksızın işlenmesinin ve failin soğukkanlılıkla hareket ettiğine dair somut delillerin aranması çoğu olay hakkında tasarlama nitelikli halinin uygulanmasını imkânsız hale getirmektedir.

Ek olarak, tasarlama konusu bakımından tartışılması gereken önemli konulardan birinin de haksız tahrik ve tasarlamanın bir arada bulunup bulunamayacağıdır. Bu soruya olumlu yanıt verilmesi gerekmektedir. Zira plan kurma teorisi esas alındığında failin kendisinde hiddet veya şiddetli elem duygusu meydana getiren bir haksız fiil dolayısıyla bir kimseyi öldürme kararı alması ve bunu tasarlaması ve bu doğrultuda icraya geçmesi mümkündür. Yine konu fiile ilişkin bir nitelikli hal olduğundan “tasarlamayı” bilen kişiler bakımından da nitelikli halin uygulanmasının ve iştirak hükümlerinin (TCK m. 37 vd.) uygulanmasının mümkün olduğunun ifade edilmesi gerekmektedir.

Oturum kayıt linki: https://youtu.be/NjFSktTfRXM